W 1614 r. Holendrzy zakładają tu faktorię (osadę handlową),w której handlowano głównie futrami.
W 1624 Holenderska Kompania Zachodnioindyjska buduje pierwszą stałą osadę
kupiecką i nazywa ją Nowy (Nieuw) Amsterdam, a całą kolonię Nowymi Niderlandami.
Głównymi mieszkańcami okolicy byli wówczas Indianie Algonkinowie.
Pierwotni mieszkańcy przybyli tu z Azji przez Morze Beringa kilka tysięcy lat wcześniej, następnie rozprzestrzenili się wzdłuż wschodniego wybrzeża kontynentu.
Za zgodę na osiedlenie się Holendrów,
Indianie otrzymali paciorki i inne błyskotki a ich wartość szacowano na ok. 60 guldenów
W 1626 Peter Minuit kupuje od Indian górującą
nad okolicą skalistą wyspę nazywaną "Manahatta" (dzisiejszy Manhattan),za 24 dolary. Do osady napływają biali osadnicy a wraz z nimi sprowadzano, z Afryki czarnych niewolników.
Pierwsza osada na wyspie Manhattan powstała w 1625 roku.
30 skromnych domostw, wiatraki i umocnienia zwane Fortem Amsterdam stworzyły Nowy Amsterdam,
a tym samym, podwaliny przyszłego Nowego Jorku
W osadzie panował chaos i bałagan, do momentu gdy w 1647
roku przybył nowy gubernator Peter Stuyvesant. Kolonia jednak nie przynosiła spodziewanych dochodów.W 1664 praktycznie bez walki Nowy Amsterdam przechodzi w posiadanie Anglików,
którzy zmieniają jego nazwę na Nowy Jork.
W 1711 przy Wall Street powstaje targ niewolników.
w 1776 wybucha wojna niepodległościowa;
generał Howe'a zbiera w porcie nowojorskim 500 okrętów.
Po siedmiu latach Anglicy podpisują pokój i opuszczają miasto.
W 1785 r. Nowy Jork zostaje obrany stolicą Stanów Zjednoczonych,
a w cztery lata później Jerzy Waszyngton zostaje zaprzysiężony w Federal Hall
na pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych.
W 1846 co siódmy nowojorczyk był nędzarzem.
W 1877 Bell demonstruje telefon, w dwa lata później powstaje pierwsza centrala telefoniczna.
W 1880 w nowojorskich sklepach po raz pierwszy pojawiają się owoce oraz mięso pakowane w metalowe puszki.
Manhattan jest najdroższą dzielnicą Nowego Jorku zamieszkaną przez ponad 1,6 mln (2006) ludzi.
Wśród nich bogaci biznesmeni, bankierzy, maklerzy giełdowi (na UES),
jak i część nowojorskiej bohemy artystycznej (Soho, Tribeca).
W szczytowym okresie napływu emigrantów (1910)
wyspę zamieszkiwało 2,8 mln osób.
Od zachodniej strony opływa go rzeka Hudson,
od wschodniej: cieśnina zwana East River.
Na północy inna cieśnina zwana Harlem River dzieli częściowo Manhattan od dzielnicy Bronx
(jedynej dzielnicy Nowego Jorku całkowicie leżącej na kontynencie).
Na południe od Manhattanu położona jest Zatoka Nowojorska (New York Harbor)).
Drobna cząstka (0,3 km²) dzielnicy Manhattan o nazwie Marble Hill
znajduje się po północnej stronie harlemskiej cieśniny, czyli poza wyspą i już na kontynencie.
Jest to wynik przekopania żeglownego kanału (1895)
Miasto zamieszkiwane jest przez 8 453 558 osób,
co czyni go największym miastem Stanów Zjednoczonych i jednym z największych
na świecie.
Aglomerację Nowy Jork zamieszkuje 19 006 798 osób.
Stanowi to ok. 40% populacji całego stanu Nowy Jork.
Demografowie przewidują,
że w 2030 miasto zamieszkiwać będzie 9,2–9,5 mln ludzi.
Gęstość zaludnienia jest bardzo wysoka i
wynosi 10 194 osób/km² (25 846/km² na Manhattanie).
W mieście mówi się ponad 40 językami, a większość emigrantów pochodzi z Dominikany, Chin,
Jamajki, Rosji, Włoch, Polski, Indii i Rumunii.
W Nowym Jorku znajduje się 113 km kw. terenów zielonych, w skład których wchodzi 1700 parków i placów zabaw.Najlepiej znany z nich jest Central Park, który jest głównym miejscem wypoczynku Nowojorczyków.
Powierzchnia miasta została zmieniona w dużej mierze przez człowieka.
Proces rekultywacji terenów wzdłuż nabrzeży był prowadzony już od czasów holenderskich osadników.
Te działania są najbardziej widoczne na Dolnym Manhattanie,a zwłaszcza w rejonie Battery Park City, kompleksu zaprojektowanego i utworzonego w latach 1970-1980.
Niektóre z naturalnych różnic w wysokościach zostały zniwelowane, zwłaszcza na Manhattanie.
Powierzchnię miasta na lądzie szacuje się na 789 km².
Całkowita powierzchnia wynosi 1214 km².
Woda zajmuje 425 km².
Najwyższym punktem miasta jest Todt Hill na Staten Island (124,9 m n.p.m.).
Manhattan jest wyspą o długości 21,6 km i szerokości (w najszerszym miejscu) 3,7 km.
Średnia temperatura i opady dla Nowego Jorku
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie najwyższe temperatury [°C] 3 4 10 16 22 27 29 29 24 18 12 6 17
Średnie najniższe temperatury [°C] -3 -3 2 7 12 17 21 19 16 10 5 -1 8
Opady [mm] 88.9 78.7 101.6 96.5 111.8 91.4 111.8 104.1 101.6 86.4 111.8 96.5 1186,2
Miasto podzielone jest na 5 okręgów
* Manhattan (hrabstwo Nowy Jork, 1,56 mln mieszkańców) jest centrum biznesowym miasta. Przeważa w nim zabudowa miejska,chociaż leżący tutaj Central Park również zajmuje dużą powierzchnię.
Jest najgęściej zaludnioną częścią miasta. Znajduje się tu większość z drapaczy chmur;
* Bronx (hrabstwo Bronx, 1,36 mln mieszkańców) słynie głównie z tego,
że jest miejscem narodzin hip-hopu i centrum kultury "czarnych Amerykanów".
Tutaj też ma swoją siedzibę drużyna baseballowa New York Yankees.
Jest to także jedyna dzielnica, która ma naturalne połączenie z lądem stałym;
* Brooklyn (hrabstwo King, 2,47 mln mieszkańców) mieszka tu największy odsetek
ludności Nowego Jorku. Przeważają dzielnice mieszkaniowe, chociaż istnieją także liczne tereny o profilu usługowym oraz przemysłowym;
* Queens (hrabstwo Queens, 2,23 mln mieszkańców) jest najbardziej zróżnicowanym
pod względem etnicznym hrabstwem w USA.Mieszka tu więcej imigrantów niż w innych częściach miasta.
Pod względem powierzchni jest to największa z dzielnic.Znajduje się tu port lotniczy JFK oraz lotnisko LaGuardia;
* Staten Island (hrabstwo Richmond, 460 tys. mieszkańców)ma charakter zdecydowanie podmiejski.
Osiedlają się tu lepiej sytuowani nowojorczycy. Po otwarciu mostu Verrazano wyspa uzyskała połączenie z Brooklynem. Za pomocą Goethals Bridge można dojechać do New Jersey.
Spośród wszystkich nowojorczyków dojeżdżających do pracy
32% korzysta z metra,
25% – z samochodu,
14% – z autobusu miejskiego,
8% – z pociągu lub szybkiej kolei,
8% chodzi pieszo,
6% używa służbowego samochodu,
1% bierze taksówkę,
0,4% jeździ rowerem i
0,4% przypływa promem.
54% nowojorskich gospodarstw domowych nie posiada samochodu, co
zważywszy na fakt ogromnych korków i brak parkingów jest zrozumiałe.
Nowojorska sieć autobusowa składa się z
ok. 5800 autobusów
(szczególnie są jednoczłonowe,
a dwuczłonowe zdarzają się na liniach M1*,Bx* oraz Q1*/../uc),
przewożących blisko 2,01 mln pasażerów każdego dnia na ponad 200
lokalnych trasach oraz na 30 trasach ekspresowych.
Każdy autobus oznaczony jest literą, oznaczającą dzielnicę w której kursuje
(Brooklyn – B, Bronx – Bx, Manhattan – M, Queens – Q, Staten Island – S, Linie ekspresowe – x).
Pomiędzy godziną 21:00 a 5:00 autobusy mogą zatrzymywać się "na żądanie".
W Nowym Jorku jeździ około 13 tys. taksówek,
z czego blisko 90% to Fordy Crown Victoria.
To właśnie tu, w Nowym Jorku rozpoczęła się moda na malowanie taksówek na żółto,
która z biegiem czasu rozprzestrzeniła się na inne amerykańskie miasta.
Obecnie żółty kolor taksówek to nie efekt mody, lecz nowojorskiego prawa.
M.
